Апошнія гады выдаліся няпростымі для беларускай эканомікі: спачатку паўплывала пандэмія, затым санкцыі. Аднак Беларусь спраўляецца з выклікамі, шукае спосабы нівеліраваць уплыў негатыўных знешніх фактараў і, нягледзячы на санкцыі, застаецца эканамічна ўстойлівай краінай, што вельмі важна для інвестараў і бізнесу. Аб інвестыцыях, імпартазамяшчэнні і супрацоўніцтве з ЕАЭС у гутарцы з карэспандэнтам БЕЛТА расказала рэктар Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя П.М.Машэрава доктар эканамічных навук, прафесар Валянціна Багатырова.
Інвестыцыі
Для Беларусі ў знешнім гандлі цяпер у прыярытэце стратэгічнае партнёрства з Расіяй і Кітаем. Актуальны таксама рынкі Азіі, Блізкага Усходу, Афрыкі, Лацінскай Амерыкі. "Усходні і паўднёва-ўсходні напрамак, значна менш асвоены ў інвестыцыйным плане, можа ў стратэгічнай перспектыве кампенсаваць страты, звязаныя з санкцыйным націскам і абмежаваннем у аднабаковым парадку супрацоўніцтва з Беларуссю па заходнім напрамку", - звярнула ўвагу рэктар.
Паводле яе слоў, у рамках ШАС з пункту гледжання стратэгіі харчовай бяспекі дзяржаў-членаў перспектыўным можа выглядаць прыцягненне прамых інвестыцый у сельскую гаспадарку і харчовую прамысловасць.
"Стварэнне вытворчасцей на тэрыторыі Беларусі з пункту гледжання лагістыкі з'яўляецца перспектыўным як для асваення ўнутранага рынку, так і для выхаду на рэгіянальныя рынкі Цэнтральнай і Паўночна-Заходняй федэральных акруг Расійскай Федэрацыі. У гэтым сэнсе перспектыву маюць высока- і сярэдневысокатэхналагічныя галіны, такія як вытворчасць бытавой тэхнікі, аўтамабільная прамысловасць, станкабудаванне (у першую чаргу з боку КНР)", - расказала прафесар.
Таксама вялікі патэнцыял для прыцягнення замежных інвестыцый мае сфера паслуг, у прыватнасці, сфера грамадскага харчавання, турызму. "У гэтым выпадку пры ўмове стварэння прывабных істытуцыянальных умоў можна разлічваць на капітал КНР, Ірана і Індыі", - дадала Валянціна Багатырова.
Акрамя таго, значныя перспектывы ў рамках прыцягнення капіталу з Расійскай Федэрацыі мае вытворчасць прамысловага абсталявання, сельская гаспадарка і ваенна-прамысловы комплекс.
Імпарт
Імпартазамяшчэнне адыгрывае важную ролю ва ўмовах геапалітычнай турбулентнасці і санкцыйнага націску на Беларусь з боку недружалюбных дзяржаў, у першую чаргу краін так званага калектыўнага захаду. Аб гэтым у Пасланні беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу згадваў і Прэзідэнт.
Як адзначыла Валянціна Багатырова, Беларусі трэба імпартаваць шэраг сыравінных і энергетычных рэсурсаў. "З улікам таго, што сыравінны імпарт - гэта ў першую чаргу краіны ЕАЭС, можна з упэўненасцю сцвярджаць, што на недружалюбныя краіны прыпадала каля 20 працэнтаў імпарту ў першую чаргу высока- і сярэдневысокатэхналагічнай прадукцыі", - сказала эксперт і адзначыла, што названым таварам неабходна было знайсці замяшчэнне.
У сувязі з гэтым, на яе думку, імпартазамяшчэнне павінна вырашаць дзве ключавыя ўзаемазвязаныя і ўзаемаабумоўленыя задачы: развіццё вытворчасці высокатэхналагічных тавараў і выпуску прадукцыі, якая раней увозілася з недружалюбных краін. У першую чаргу гэта датычыцца далейшага развіцця вытворчасці бытавой тэхнікі, электронікі, транспартных сродкаў, прамысловага абсталявання.
Супрацоўніцтва з ЕАЭС
Беларусі ў цяперашніх умовах важна наладжваць супрацоўніцтва з дружалюбнымі краінамі і інтэграцыйнымі аб'яднаннямі, у тым ліку ў сферы імпартазамяшчэння. Асаблівую актуальнасць набывае супрацоўніцтва з Еўразійскім эканамічным саюзам. "У аснову еўразійскай інтэграцыі пакладзены як мінімум два ключавыя фактары. Па-першае, інтэграцыйны імпульс быў сфарміраваны ростам геапалітычных рызык на постсавецкай прасторы, абумоўленым існуючай мадэллю аднапалярнай глабалізацыі. Па-другое, гэты інтэграцыйны праект змяшчае ў сабе значны транзітны і эканамічны патэнцыял у якасці сувязнага звяна паміж Еўропай і Азіяцка-Ціхаакіянскім рэгіёнам. Таксама важна адзначыць дынамізм і прывабнасць еўразійскага праекта ў плане пашырэння геаграфіі яго непасрэдных удзельнікаў і партнёраў", - падкрэсліла рэктар.
Яна адзначыла, што статус наглядальнікаў у ЕАЭС маюць Куба і Узбекістан, а Іран вядзе перагаворы аб магчымасці заключэння з ЕАЭС пагаднення аб зоне свабоднага гандлю.
Паводле слоў Валянціны Багатыровай, у стратэгічнай перспектыве галоўным эканамічным эфектам інтэграцыйных працэсаў у ЕАЭС павінен стаць эфект павышэння эканамічнай устойлівасці краін-членаў за кошт узаемадапаўнення эканамічных сістэм і сінергіі. "Ключавым пытаннем у эканамічным узаемадзеянні павінен стаць не механічны прырост аб'ёмаў знешняга гандлю, а ўвесь комплекс знешнеэканамічнага ўзаемадзеяння: паглыбленая прамысловая і навукова-даследчая кааперацыя, фарміраванне ўстойлівых гарызантальных сувязей, накіраваных на ўзаемадапаўненне эканамічных патэнцыялаў краін-удзельніц і дасягненне сінергетычнага эфекту", - акцэнтавала ўвагу Валянціна Багатырова.
Сістэма вышэйшай адукацыі
На думку рэктара ВНУ, у разрэзе эканамічных і ідэалагічных задач еўразійскай інтэграцыі асаблівую ролю павінна адыграць сістэма вышэйшай адукацыі. "Універсітэты ў сучасных умовах выступаюць у якасці не толькі і не столькі арганізацый па акумуліраванні і распаўсюджванні ведаў, колькі ў якасці рэгіянальных хабаў, што забяспечваюць шырокі спектр узаемадзеяння паміж грамадствам, дзяржавай і бізнесам. У прыватнасці, менавіта праз універсітэцкае супрацоўніцтва ў фармаце акадэмічнай мабільнасці можна істотна актывізаваць маштабы ўзаемадзеяння паміж краінамі", - канстатавала прафесар.
У якасці прыкладу яна прывяла сваю ВНУ. Паводле яе слоў, Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П.М.Машэрава актыўна працуе ў напрамку пашырэння і развіцця міжуніверсітэцкага ўзаемадзеяння па еўразійскім вектары. "У першую чаргу на сёння можна адзначыць актывізацыю кантактаў з універсітэтамі-партнёрамі з рэгіёнаў Расійскай Федэрацыі. Наша ВНУ мае 63 актуальныя пагадненні аб супрацоўніцтве з універсітэтамі з 33 рэгіёнаў Расіі. І гэтыя пагадненні не пустая фармальнасць. Сумесна з калегамі з НоўДУ імя Яраслава Мудрага і Санкт-Пецярбургскага дзяржаўнага ўніверсітэта вучоныя ВДУ працуюць над чатырма навукова-даследчымі праектамі. Штогод рэалізуюцца праграмы студэнцкай мабільнасці", - паведаміла Валянціна Багатырова.
"У стратэгічнай перспектыве кантакты паміж студэнцкай моладдзю з высокай доляй верагоднасці перарастаюць у эканамічныя сувязі, а ўзаемадзеянне выкладчыкаў і вучоных - ва ўстойлівую інтэграцыю фундаментальных і прыкладных навуковых школ. Менавіта ў фарміраванні дадатковых інструментаў актывізацыі міжуніверсітэцкага ўзаемадзеяння ляжыць вялікі патэнцыял якаснай трансфармацыі і колькаснага росту эканамічнага і культурнага супрацоўніцтва ў еўразійскай прасторы", - рэзюмавала рэктар.
БЕЛТА.
